การทำกระเบื้องดินเผาด้วยมือ เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของคนไทยที่สืบทอด

กันมาตั้งแต่ครั้งบรรพบุรุษ ปัจจุบันนี้ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เท่าที่ได้สืบค้นการทำกระเบื้อง

ดินเผาด้วยมือจะเห็นได้ว่า พบอยู่เพียงแห่งเดียวเท่านั้นคือที่ตำบลสวนพริก

วัตถุดิบที่ใช้ทำกระเบื้องดินเผามีดังนี้

1.ดินเหนียว ที่มีเนื้อละเอียด

2.ทรายละเอียด

3.น้ำ

4.ฟืนไม้ไผ่,ฟืนไม้กระถิน หรือตอไม้เก่าผุๆ

อุปกรณ์ที่ใช้ทำกระเบื้องดินเผาได้แก่

1.แบบไม้เข้ารูป

2.เครื่องตีดิน

ขั้นตอนและวิธีทำกระเบื้องดินเผาด้วยมือ

1.นำดินเหนียวที่มีเนื้อละเอียด นำมาแช่น้ำในบ่อไว้ประมาณ 1 คืน

2.หลังจากแช่น้ำในบ่อไว้ประมาณ 1 คืนแล้ว นำออกมาย่ำด้วยเท้า ประมาณครึ่งวัน

แต่ปัจจุบันนี้ใช้เครื่องตีดินประมาณ 3 ชั่วโมง เสร็จแล้วนำดินเหนียวมารวมกัน นำกระสอบป่านมา

คลุมทับ พรมน้ำให้กระสอบชื้น เพื่อไม่ให้กระเบื้องแข็งตัว เพราะถ้ากระเบื้องแข็งตัวแล้ว ไม้จะตัด

กระเบื้องไม่ได้

3.พอรุ่งเช้านำดินเหนียวมาวางบนแบบของรูปกระเบื้อง หรือภาษาพื้นบ้านของภูมิปัญญา

ท้องถิ่นเรียกว่า "พิมพ์ยอด" ตัดแต่งเป็นรูป (งวง)สำหรับเกี่ยวหลังคา กระเบื้องดินเผาด้วยมือมี

หลายแบบด้วยกันได้แก่ แบบหางว่าว แบบหางมน แบบใบขนุน

4.หลังจากนั้นนำกระเบื้องดังกล่าวไปพักไว้ประมาณ 4 สัปดาห์ให้แห้ง แล้วนำไปตาก

แดดที่ร้อนจัดประมาณครึ่งวัน

5.เมื่อตากแดดที่ร้อนจัดประมาณครึ่งวันแล้ว นำมาเรียงบรรจุเข้าเตาเผา ประมาณ 1 คืน

กับอีก 1 วัน ซึ่งการบรรจุกระเบื้องดินเผาเข้าเตาเผาแต่ละครั้งประมาณ 20,000 แผ่น

6.เมื่อครบกำหนด 1 คืนกับอีก 1 วันแล้ว ต้องรอให้กระเบื้องดินเผาเย็นเสียก่อน แล้วจึง

นำออกมาจากเตาเผาและนำไปใช้ได้

จุดเด่นของกระเบื้องดินเผาด้วยมือ คือ การใช้วัตถุดิบจากดินเหนียว มีความแข็งแรงทน

ทาน อายุการใช้งานสูง เมื่อนำไปมุงหลังคาภายในบ้านจะมีความเย็นสบาย

สำนักศิลปากรที่ 3 จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จะนำกระเบื้องดินเผานี้ไปมุงหลังคาจตุรมุข

และตามโบราณสถานที่ชำรุด ตลอดจนจังหวัดใกล้เคียงยังสั่งซื้อกระเบื้องดินเผานี้นำไปมุง

หลังคาบ้านเรือนไทย ศาลาไทย หรือตามวัดต่างๆ

โดย...วัฒนธรรมอำเภอพระนครศรีอยุธยา

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา