ชื่อ หมวกสานจากใบมะพร้าว

ประเภทและลักษณะ สวยงาม ความคิดสร้างสรรค์

ประวัติความเป็นมา

การสานหมวกจากใบมะพร้าว เกิดจากความคิดสร้างสรรค์ของนางเคลือบ ขุนฤทธิ์ ซึ่งเป็นประธานกลุ่มจักสานบ้านหลวงจันทร์ ตำบลทรายขาว อำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี ท่านเรียนรู้การสานหมวกจากใบมะพร้าวโดยการซื้อผลิตภัณฑ์มาแล้วพยายามประดิษฐ์จนสามารถสานได้อย่างสวยงาม และสามารถส้รางรายได้ให้กับครัวเรือน และกลุ่มจักสานเป็นอย่างมาก

วัสดุที่ใช้(ประเภทผ้าทำจากฝ่าย ไหม เส้นทอง เส้นเงิน เป็นต้น ประเภทประทิ่นบอกส่วนผสมทุกชนิด)

- ใบมะพร้าว , เชือก

วิธีทำ(ใช้วิธีทอ ถักหรือพิมพ์ เป็นต้น บอกกรรมวิธีและขั้นตอนต่าง ๆ อย่างละเอียด เครื่องมือที่ใช้ เทคนิควิธีการ)

ขั้นตอนที่ ๑ การเตรียมใบมะพร้าว

๑. ตัดทางมะพร้าวมาแล้วนำทางมะพร้าวมาผ่าเป็น ๒ ซีก

๒. เหลาให้บางโดยจับทวนใบที่ปลายทางมะพร้าวเหลาออกไปทางโคนเพื่อให้ขดเป็นวงกลมได้ หากลองขดแล้วยังแข็งก็เหลาเพิ่มให้บางจนขดเป็นวงกลมได้ จากนั้นขดทางมะพร้าวให้เป็นวงกลมโดยให้ใบมะพร้าวบานออกด้านนอกกะให้พอดีกับวงศีรษะ หากวงใหญ่เกินไปให้ตัดทางมะพร้าวส่วนที่เกินออก

๓. ใช้เชือกผูกปลายมะพร้าวทั้ง ๒ ข้าง ที่ขดเข้าหากันให้แน่น

ขั้นตอนที่ ๒ การสานปีกหมวก

๑. หลังจากได้ฐานหมวกแล้วต่อจากนั้นจับใบมะพร้าวใบใดก็ได้ขึ้นมา ๑ ใบ สานกับใบมะพร้าวถัดไป ๓ ใบ โดยให้ลงใต้เส้นที่ ๑ สานขึ้นทับเส้นที่ ๒ สานลงเส้นที่ ๓ หรือตามจังหวะลงล่าง ขึ้นบนและลงล่าง

๒. จับปลายไว้ตรงกลางด้านในวงกลมหยิบเส้นถัดมาสานลงล่าง ขึ้นบน และลงล่าง เมื่อสานใบมะพร้าวเส้นที่เหลือเสร็จแล้ว ดึงให้แน่นชิดกันโดยเอาก้านมะพร้าวไว้ริมนอกเสมอเพื่อไม่ให้ใบมะพร้าวบิด

ขั้นตอนที่ ๓ การสานตัวหมวก

๑. เริ่มจากจับปลายใบมะพร้าวทีละใบ เหลือทิ้งไว้ ๕ ใบ รวมใบที่เหลือทั้งหมดไว้ด้วยกันแล้วมัดด้วยเชือกไม่ต้องแน่นมาก

๒. หยิบใบแรกจากใบที่เหลือจากทั้ง ๕ ใบ ไปด้านหลังเพื่อสานกับ ๓ ใบแรกที่อยู่ด้านตรงข้าม ตามจังหวะลงล่าง ขึ้นบน และลงล่าง

๓. มัดปลายใบไว้หลวม ๆ ยึดไว้กับชายปีกหมวกจากนั้นหยิบใบถัดมาอ้อมไปด้านหลัง ไปสานกับ ๓ ใบถัดมาที่อยู่ด้านตรงข้ามตามจังหวะลงล่าง ขึ้นบน และลงล่าง

๔. ปล่อยปลายใบไว้ทำจนหมดใบของกลุ่มที่ไม่ได้มัดจากนั้นจึงหยิบใบแรกของกลุ่มที่มัดไว้ออกมาไม่ต้องแก้เชือกอ้อมไปสานด้านตรงข้ามในลายถัดไปตามจังหวะลงล่าง ขึ้นบน และลงล่าง เช่นกันจนถึงใบสุดท้ายซึ่งจะชิดกันใบแรกที่ผูกไว้แล้ว จึงแก้ใบมะพร้าวที่ผูกไว้ออก เป็นอันเสร็จขั้นตอนการสานตัวหมวก

ขั้นตอนที่ ๔ ดึงให้เข้ารูป

- เมื่อสานหัวหมวกครบแล้ว ให้เริ่มดึงปลายมะพร้าวทีละใบจนได้รูปทรงตามที่ต้องการ

ขั้นตอนที่ ๕ การเก็บชายหมวก

- เมื่อดึงให้เข้ารูปเสร็จแล้วอาจปล่อยปลายใบมะพร้าว ไว้เป็นชายปีกหมวกหรือจะตัดปลายใบพอประมาณแล้วสอดเก็บไปตามแนวชายปีกหมวกจนครบทุกใบ

ประโยชน์ของภูมิปัญญา

๑. ใช้สำหรับสวมใส่เพื่อความสวยงาม

๒. ใช้สำหรับสวมใส่บังแดด