ภูมิปัญญาในการรักษาโรค
ประวัติภูมิปัญญา นายดำ วรรณโส บ้านเลขที่ ๑๒ หมู่ที่ ๕บ้านคำนางตุ้ม ตำบลบุ่งเลิศ อายุ ๘๑ ปี อยู่บ้านเลขที่ ๑๒ หมู่ที่ ๕บ้านคำนางตุ้ม ตำบลบุ่งเลิศ อำเภอเมยวดี จังหวัดร้อยเอ็ด
นายดำ วรรณโส ได้รวบรวมสมุนไพรไว้มากมายสามารถรักษาโรคได้หลายโรค เช่น เป็นไข้หมากไม้ ไข้หวัดใหญ่ ท้องเป็นเถาดาน อีสุกอีใส ภูมิแพ้ต่างๆ กินผิดของแสลง ยาเพิ่มน้ำนม ฯลฯ สมุนไพรส่วนใหญ่เก็บเองจากธรรมชาติ มีบางส่วนที่ต้องสั่งซื้อจากอำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร และบางส่วนต้องสั่งซื้อจากประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว
พิธีกรรมรักษาโรค
- การเป่าโดยใช้คาถา และยาสมุนไพรควบคู่กันไป เช่น กลาก งูสวัด กระดูกหัก
- การฆ่าทรวง เป็นพิธีกรรมที่มีความสำคัญเป็นวิธีการที่เรียกว่า “กล” ซึ่งน่าจะหมายถึง วิธีกล หรือ กลยุทธ ให้การช่วยเหลือคนที่ต้องการมีลูกแต่ไม่มี ให้มีลูกได้ตามต้องการ การฆ่าทรวงนี้ พ่อหมอให้คำอธิบายว่า การที่มีลูกอยากนั้น เนื่องมาจากร่างกายของคนนั้นมีจุด หรือไฝ ในที่สำคัญ หรือที่ลับ การที่จะมีบุตรได้จะต้องทำพิธีกรรมคือ ต้องทำพิธี “ฆ่าทรวง” โดยพ่อหมอจะมีคาถาแล้วก็ตั้งเครื่องครู แล้วจึงค่อยลงมือ “ฆ่าทรวง” โดยมี ”เงินราษฎร” ลงคาถาตอกลงไปยังบริเวณที่มีจุด หรือไฝนั้น พิธีฆ่าทรวงนี้จะต้องมาทำพิธีในวันพระข้างแรม 15 ค่ำ เดือนคู่ (มื้อดับ) จึงจะได้ผล ถ้านอกจากนี้แล้ว พ่อหมอจะไม่ทำพิธีอย่างเด็ดขาด นอกจาก นายดำ วรรณโส เป็นภูมิปัญญาในการรักษาโรคด้วยสมุนไพรพื้นบ้านแล้ว ยังเป็นผู้นำด้านภูมิปัญญาต่าง ๆ อีกไม่ว่าจะเป็น - พราหมณ์สูตรถอดถอนแม่ธรณี ประกอบพิธีกรรมสร้างบ้าน
- หมอดูดวงชะตา ดูลายมือ
- หมอปัดรังควาน ตามบ้านและสถานที่ต่างๆ ที่มีเหตุเภทภัย
- หมอผี ไล่ผีปอบประจำท้องถิ่น
- เป็นพิธีกร ในการประกอบพิธีกรรมด้านศาสนา ในหมู่บ้านและบ้านใกล้เคียง
- เป็นผู้รวบรวมเอกสารใบลาน ตั้งแต่สมัยหลวงพระบาง และตำราฮีต ๑๒ ครอง ๑๔ฉบับดั้งเดิม และตำรายาสมุนไพรมากมาย
- เป็นผู้แต่งกลอนสด บทร้องสรภัญญะ ผญาอีสาน