ตำนานท้องถิ่นเล่ากันมาว่าพรานบุญเป็นคณะนายทหารมหาดเล็กในราชสำนักของพระยาสายฟ้าพาด เป็นพระพี่เลี้ยงของพระเทพสิงหรและนางนวลทองสำลี แต่มีบทบาทสำคัญในการไปรับตัวนางนวลทองลำลีจากเกาะกะชังกลับเมืองพัทลุง เนื่องจากนางไม่ยอมกลับเพราะความน้อยใจในตัวพระบิดา จึงต้องมีการบังคับด้วยการจับมัดตัวมา โดยพรานบุญเป็นผู้ทำบ่วงคล้องตัวนางนวลทองสำลีพาลงเรือกลับบ้านเมือง จึงเป็นธรรมเนียมนิยมของโนราในรุ่นหลังเมื่อรำโนราโรงครูจะต้องจับบทคล้องตัวโนราที่เรียกว่า "รำคล้องหงส์" ในตำนานละครชาตรีฉบับกรมศิลปากรกล่าวเอาไว้ตอนหนึ่งว่า แล้วเทพยดาก็เอาศิลาหนึ่งก้อนมาซุบให้เป็นพรานบุญ แล้วชุบหน้าพรานทองคำให้พรานบุญด้วย พรานบุญก็เล่นรำทำเพลงอยู่ด้วยพระเทพสิงหร ประวัติของพรานบุญยังมีกล่าวถึงว่ามีที่มาจากชาดกเรื่องสุธนชาดก หรือพระสุธน-นางมโนห์รา เพราะเกี่ยวข้องกับบทคล้องหงส์ในการรำโนราด้วย