ในสมัยก่อนไม่ปรากฏวัน เดือน ปี เมืองเวียงจันทน์เกิดกบฏ พวกกบฏได้นำช้างมาปล่อยบริเวณเมืองจัมปาชนบท (อำเภอพังโคน) จำนวน ๓ เชือก เมื่อเจ้านครเวียงจันทน์ปราบกบฏได้แล้ว จึงสั่งให้ควาญช้างมานำช้างกลับคืน ซึ่งควาญจับได้แล้ว ๒ เชือก คือ ช้างดอมิ่งมงคล กับพลายคำมิ่ง ส่วนอีกตัวชื่อพังโคน ยังจับไม่ได้ ซึ่งควาญช้างได้ใช้ปืนยิงเพื่อให้หยุดแต่กลับอาละวาดแทน ควาญช้างจึงต้องจับตายและได้นำซากช้างมาฝังไว้บริเวณดอนตูม ชาวบ้านจึงเรียกที่ว่า ดอนพังโคน เป็นที่มาของชื่อ อำเภอพังโคน ในปัจจุบัน

ประติมากรรมช้างพังโคน "ช้างแก้วศรีจัมปา" ได้ก่อสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๖๔ โดยดำริของ จ่าสิบเอกคำนึง พรหมพิมพ์ นายอำเภอพังโคน หัวหน้าส่วนราชการและปราชญ์ชาวบ้านในอำเภอพังโคน ประติมากรรมช้างพังโคน ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จในเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๖๕ โดยจัดพิธีบวงสรวงขึ้นในวันที่ ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕