ร่วมแสดงความคิดเห็นกับเรา
ขอขอบคุณสำหรับการเยี่ยมชมเวบไซต์ m-culture.in.th

เราได้จัดทำแบบสำรวจแบบง่ายๆ เพื่อจะ
ได้ทราบถึงสิ่งที่ผู้เยี่ยมชมเวบไซต์เรา
ชอบและให้เราได้เรียนเกี่ยวกับคุณมากขึ้น
 
ละติจูด (รุ้ง) : - ลองจิจูด (แวง) : -
เลขที่ : 43175
นางทิม อิ่มเอี่ยม_กระจาด
เสนอโดย - วันที่ 2 มกราคม 2553
อนุมัติโดย Takculture วันที่ 20 ธันวาคม 2555
จังหวัด : ตาก
0 610
รายละเอียด

นางทิม อิ่มเอี่ยมเภมิปัญญาท้องถิ่น ผู้มีความรู้ความสามารถ และความชำนาญในด้านการจักสานกระจาด ทำจากไม้ซาง จำหน่ายทั้งปลีกและส่ง ในจังหวัดและต่างจังหวัด ตามปกติลวดลายของงานจักสานโดยมากจะเป็นลายสองดีหล่นบริเวณด้านล่างหรือก้นภาชนะส่วนตัวของภาชนะนั้นจะสานเป็นลายดียืนขึ้นไปจนถึงขอบ จึงสานด้วยลายดีแคง หรือบางทีเรียกดีขวาง ก่อนจะเก็บปลายตอก สอดเข้าไปในรอยสาน ส่วนกรรมวิธีการเหลาตอก จะเป็นวิธีการที่เหมือนกับที่อื่น คือทั้งตอกขึ้นและตอกตะแคง ส่วนความยาวที่ขึ้นอยู่กับภาชนะแต่ละประเภท สำหรับผลงานการจักสานฝีมือคุณตาแก้ว มีอยู่หลายอย่างที่เกี่ยวกับการสาน เช่น ตะกร้า กระบุง กระจาด หาบ สาแหรก ไม้คาน ฯลฯ วัตถุดิบและอุปกรณ์ที่สำคัญ ก็จะมี ไผ่สีสุก และหวาย ส่วนเครื่องมือในการทำงานที่จำเป็น ได้แก่ มีดโต้ และเลื่อยมือ สำหรับตัดผ่าแบ่งไม้ การสานตะกร้าเริ่มจาก การเตรียมอุปกรณ์ที่ประกอบไปด้วย ไม้ไผ่สีสุก สำหรับจักสานเป็นตอก และขอบตะกร้า, หวายสำหรับถักรัดขอบตะกร้า หวายที่นิยมในงานจักสานโดยเฉพาะ "หวายหอม", ที่เลียดสำหรับทำเส้นหวายให้มีขนาดตามที่ต้องการ, มีดหรือพร้าสำหรับผ่า เหลาและจักไม้ไผ่ให้เป็นตอก ขอบปากและไผ่ขัดก้นตะกร้า รวมทั้งส่วนอื่นๆ ที่จำเป็น ขั้นตอนแรก นำไม้ไผ่มาตัดเป็นท่อนยาวประมาณ 50 ซม. แล้วผ่าแบ่งก่อนจะนำมาจักเป็นตอก โดยเหลาให้ปลายตอกทั้งสองด้านเท่ากัน จากนั้นนำตอกมาสานเป็นลายสองธรรมดา แล้วเหลาไม้ไผ่เป็นซี่สองอันให้ปลายแต่ละด้านแหลมเรียว ก่อนจะนำไปสอดขัดกับตอกที่สานเป็นพื้นเพื่อให้แข็งแรง งานที่ได้ในช่วงนี้คือส่วนของพื้นหรือก้นตะกร้า จากนั้นสานแบบบังคับทิศทางให้เป็นรูปทรงกลมตามแบบที่ต้องการก่อนจะใช้ตอกอีกส่วนหนึ่งไพล่เป็นเส้นเล็กสานขวางขัดกับตอกยืนจนสุดขอบปากตะกร้า ก่อนจะพับปลายตอกยืนให้เขาไปในรอยตอก ทำไปจนรอบใบจะได้ตะกร้าที่สวยงาม การสานกระบุง ส่วนใหญ่นิยมสานเป็น "ลายขัด" ไปตามแนวราบยกเส้นหนึ่งกดเส้นหนึ่ง เพื่อให้ตาขัดกันทำต่อเนื่องไปจนได้เป็นแผ่นกว้าง จากนั้นเหลาไม่ไผ่ให้หนาและแข็งกว่าตอก 2 ชิ้น เสี้ยมปลายทั้งสองด้านให้แหลม เพื่อเสียบเข้าไปในผืนตอกที่สานไว้ งานที่ได้ส่วนนี้จะเป็นพื้นกระบุง จากนั้นจึงสานสานต่อไป ระหว่างสานก็ก็จะต้องบังคับให้รูปทรงของพื้นตอกแคบกว้างตามที่กำหนด โดยเฉพาะส่วนที่ขึ้นมาจากพื้นจะบังคับให้ขอบแคบ ส่วนด้านบนจะบังคับให้ปากบานออกไป จากนั้นนำหวายมาเย็บกระบุงเพื่อให้เส้นตอกที่ขัดกันอยู่นั้นหลุดออกมา การสานขอบภาชนะ เริ่มจากผ่าเส้นหวายออกเป็น 4-5 เส้นต่อหนึ่งต้นก่อนจะนำมาเลียดด้วยที่เลียดซึ่งทำอย่างง่ายๆ โดยใช้ตะปูเจาะฝากระป๋องนม เป็นรูขนาดต่างๆ เมื่อเลียดจนได้หวายตามที่ต้องการจึงนำมาสานเป็นขอบกระบุง การถักสานขอบกระบุง เริ่มจากร้อยเส้นหวายยึดขอบที่ประกบปากกระบุงทั้งด้านนอกและด้านในจากจุดเริ่มต้นวนไปเรื่อยๆ จนชนกัน แล้วถักหวายรัดช่วงล่างปากขอบอีกครั้ง เรียกช่วงนี้การถักหวาย "ลายหัวแมลงวัน" ถัดขึ้นมาจะร้อยหวายเป็น "ลายจูงนาง" ให้ด้านหน้าหวายคลุมขอบสันปากกระบุงอย่างสวยงาม การสานกระจาดสาแหรก มีกรรมวิธีการสานเดียวกับ กระบุงแต่กระจาดจะมีขนาดกว้างและตื่นกว่า ความโดดเด่นของการสานสาแหรก อยู่ที่การนำหวายทั้งสองด้านกับไม้ขัดด้านล่างก้นกระจาดแบบสลับกับ จากนั้นนำหวายทั้งสองด้านกับไม้ขัดด้านล่างก้นกระจาดแบบสลับกัน จากนำหวายทั้งสองเส้นที่ผูกรัดกันด้านบนแล้วใช้หวายเส้นเล็กที่เลียดแล้วมาผูกรัด ให้ติดกันพร้อมตกแต่งให้มีช่องไว้สอดคาน และเมื่อให้สาแหรกแข็งแรงมากขึ้นก็ผูกร่องเส้นหวายผ่านตัวกระจาดเป็นช่วงๆ โดยรอบ ทำอย่างนี้กับกระจาดทั้งสองใบก็จะได้กระจาดพร้อมสาแหรกในตัว ส่วนคานที่เป็นอุปกรณ์เสริมก็ใช้ไม้ไผ่สีสุกตัดให้ได้ความหนายาวพอประมาณ บากหัวท้าย หรือในรายที่ขยันมากหน่อยก็อาจแกะสลักเป็นลวดลาย ให้สวยงามได้

สถานที่ตั้ง
บ้านสระตลุง
เลขที่ 99 หมู่ที่/หมู่บ้าน 1 ซอย - ถนน -
ตำบล ตลุกกลางทุ่ง อำเภอ เมืองตาก จังหวัด ตาก
รายละเอียดการเข้าถึงข้อมูล
บุคคลอ้างอิง นายสุบิน บุญรัตน์
ชื่อที่ทำงาน องค์การบริหารส่วนตำบลตลุกกลางทุ่ง
เลขที่ - หมู่ที่/หมู่บ้าน - ซอย - ถนน -
ตำบล ตลุกกลางทุ่ง อำเภอ เมืองตาก จังหวัด ตาก รหัสไปรษณีย์ 63000
โทรศัพท์ 055511553 โทรสาร 055511553
เว็บไซต์ -
แสดงความคิดเห็น
โปรด เข้าสู่ระบบ ก่อนทำการแสดงความคิดเห็น

ชื่อผู้ใช้
รหัสผ่าน
ยังไม่มีการแสดงความคิดเห็น
ข้อมูลที่แสดงในระบบนี้ จัดเก็บโดยนักวิชาการวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม หากมีข้อเสนอแนะหรือข้อมูลเพิ่มเติม กรุณาติดต่อวัฒนธรรมจังหวัด
       ข้อมูลนี้เป็นประโยชน์หรือไม่