หม้อสามขา เป็นภาชนะดินเผาสมัยก่อนประวัติศาสตร์ ที่มีอายุ7000 ปีมาแล้วในภาคใต้มีปรากฏในชุมชนโบราณ เช่น เกาะคอเขา จ.พังงา คลองถ่อม จ.กระบี่ ร่อนพิบูล จ.นครศรีธรรมราช อ.ละงู จ.สตูลหม้อสามขา มีส่วนประกอบสำคัญสองส่วนคือ ตัวหม้อสำหรับใส่อาหาร และส่วนขา สำหรับรองรับส่วนหม้อให้สูงขึ้นมาเหนือพื้นซึ่งมีสามขาติดกับส่วนก้นของหม้อมีลักษณะเป็นขาเรียวยาว รูปทรงกระบอกมีทั้งกลวงและตัน ปลายล่างสุดปักบนดิน ชาวบ้านภาคใต้เชื่อกันว่าเป็นหม้อต้มยาสมุนไพรที่จะต้องการให้หม้อสามขาได้ดึงเอาธาตุทั้งสี่ คือ ดินได้จากขา น้ำได้น้ำที่นำมาต้มไฟได้จากการหุงต้ม อากาศได้จากมวลอากาศทั่วไปรูปแบบและขนาดสัดส่วนของหม้อสามขาในภาคใต้เหล่านี้คล้ายคลึงกับหม้อสามขาที่พบ กัว เบอร์ฮาลา, บูกิต กาปลู (Gua Berhano, Bukit Kaplu) รัฐเคด้าห์ ประเทศมาเลเซีย มากยิ่งกว่า หม้อสามขาที่พบที่แหล่งโบราณคดีบ้านเก่า ต.จระเข้เผือก อ.เมือง จ.กาญจนบุรี หรือที่มณฑลชานสี (Shansi) มณฑลเหอหนาน (Honan) ในวัฒนธรรมหยังเขาและหลงซัน (Yangshao and Lungshan) ของประเทศจีนและที่เกาะไต้