ประวัติความเป็นมาของอำเภอหนองสองห้อง

เมื่อประมาณ 150 ปี ผ่านมาในอดีต ได้มีผู้คนกลุ่มหนึ่งอพยพจากประเทศลาว และจังหวัดใกล้เคียงซึ่งนำโดยท้าวอามาตย์ ท้าวราชเสนา ท้าวราชาบุตร ท้าวบุตรวงศ์ ท้าวสุริโย และท้าวศรีกระดานพน เป็นผู้นำพากลุ่มคนมาตั้งถิ่นฐานดำรงชีวิตในดินแดนแห่งใหม่ที่มีภูมิประเทศอุดมสมบรูณ์ อยู่ติดริมหนองน้ำลักษณะติดกันสองหนองน้ำ มีป่าไม้ล้อมรอบเหมาะแก่การตั้งถิ่นฐานจึงใช้ชื่อถิ่นฐานใหม่ว่า"บ้านหนองสองห้อง" โดยเรียกตามลักษณะของสภาพพื้นที่ ที่มีหนองน้ำและเกาะกั้นกลางออกเป็นหนองน้ำทิศเหนือและทิศใต้ของเกาะ และในลักษณะเดียวกัน ในกลุ่มผู้อพยพก็ได้มีพระภิกษุติดตามมาด้วยหนึ่งรูป มีนามว่า "พระยาโล่ห์" ซึ่งเป็นผู้นำพาในการก่อตั้งวัดขึ้นเป็นแห่งแรก ในบริเวณเกาะกลางหนองน้ำทั้งสอง และใช้ชื่อวัดแห่งใหม่ว่า "วัดเกาะสะอาด"

ในเวลาต่อมาได้มีประชาชนอพยพมาอยู่รวมกันมากขึ้นเรื่อยๆ จึงได้มีการขยายพื้นที่สำหรับอยู่อาศัย และที่ทำกินไปยังทิศใต้ของวัดเกาะสะอาด และได้ใช้ชื่อชุมชนใหม่ว่า "บ้านหัวหนอง" ผ่านมาอีกหลายปีก็มีประชากรเพิ่มมากขึ้น ทำให้บ้านเมืองเจริญขึ้นตาม โดยมีการติดต่อค้าขายกับจังหวัดอื่นๆที่อยู่ใกล้เคียงมีตลาดร้านค้าเกิดขึ้นในพื้นที่ ทำให้มีถนนทางหลวงตัดผ่านระหว่างอำเภอพลไปยังจังหวัดนครราชสีมา โดยเริ่มก่อสร้างเมื่อปีพ.ศ.2488 เดิมเป็นถนนดินธรรมดาและได้มีการพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ ด้วยฝีมือแรงงานของประชาชนในพื้นที่

เมื่อปี พ.ศ.2504 ได้มีผู้มาอาศัยมากขึ้น มีการค้าขายเพิ่มมากขึ้น มีตลาดเพิ่มขึ้น รถยนต์ที่ใช้เป็นพาหนะก็เพิ่มมากขึ้น จนกระทั่งใน วันที่ 24 มิถุนายน 2504ฯพณฯจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรี ในขณะนั้นได้มีกำหนดการเดินทางมาตรวจราชการที่จังหวัดขอนแก่น และมีกำหนดการที่จะพักรับประทานอาหารกลางวันที่อำเภอพล โดยมีขบวนที่คุ้มกันอย่างหนาแน่น กล่าวคือ มีรถยนต์ร่วมขบวนถึง 45 คัน เฮลิคอปเตอร์ 3 ลำ โดยเส้นทางในการเดินทางได้วิ่งผ่านตลาดอำเภอหนองสองห้อง และในขณะที่ขบวนรถยนต์ติดตามกำลังวิ่งผ่านตลาดหนองสองห้องนั้น ได้มี ข้าราชการ พ่อ ค้า ประชาชนในพื้นที่ตลาดหนองสองห้อง ได้จัดขบวนตั้งแถว แสดงความยินดีอยู่สองฝั่งข้างเส้นทางจำนวนมากด้วยพลังของข้าราชการ พ่อค้า ประชนชน ในพื้นที่ตลาดหนองสองห้องจำนวนมากนั้น ทำให้ ฯพณฯ จอมพลสฤษดิ ธนะรัชต์ ต้องหยุดขบวนเพื่อแวะพักเยี่ยมเป็นการชั่วคราว โดยไม่มีกำหนด ในระหว่างที่ท่านได้ใช้เวลาทักทายประชาชนในพื้นที่ตลาดหนองสองห้องอยู่นั้นได้มีกลุ่มผู้นำตลาดหนองสองห้องขอเข้าพบหา ฯพณฯจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัตน์ ซึ่งนำโดยกำนันแก้ว จากนอก และครูหรู อมตะวงค์ เพื่อยื่นข้อเสนอขอตั้งตลาดหนองสองห้องเป็นกิ่งอำเภอหนองสองห้อง โดยให้เหตุผลว่าตลาดหนองสองห้องมีประชากรจำนวนมาก และมีหลายหมู่บ้านแต่อยู่ห่างไกลจากอำเภอพล อีกทั้งตลาดหนองสองห้องก็ยังมีความพร้อมในด้านของสถานที่ที่จัดเตรียมไว้สำหรับก่อสร้างอาคารที่ว่าการอำเภอ สถานีตำรวจ โรงเรียนและโรงพยาบาล อย่างเหมาะสม

ด้วยเหตุดังกล่าว หลังจากที่ฯพณฯจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ รับเรื่องไปพิจารณาได้ไม่นานในวันที่27 ธันวาคม 2504 กระทรวงมหาดไทยได้มีการประกาศยกฐานะเขต การปกครองหนองสองห้องขึ้นเป็นกิ่งอำเภอหนองสองห้องพร้อมกันอีก 3 กิ่งอำเภอ ได้แก่
1. กิ่งอำเภอประทายจังหวัดนครราชสีมา

2. กิ่งอำเภอนาเชือกจังหวัดมหาสารคาม
3. กิ่งอำเภอภูกระดึงจังหวัดเลย

โดยครั้งแรกกิ่งอำเภอหนองสองห้อง ได้แบ่งพื้นที่ปกครองออกเป็น 4 ตำบลได้แก่

1. ตำบลหนองเม็ก

2. ตำบลโนนธาตุ

3. ตำบลตะกั่วป่า

4. ตำบลคึมชาด

กิ่งอำเภอหนองสองห้องซึ่งก่อตั้งได้ประมาณเพียงปีเศษกระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอหนองสองห้องเมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ตามพระราชกฤษฎีกา ลงวันที่ 3 กรกฎาคม 2506 ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 40 ตอนที่ 72 ลงวันที่16 กรกฎาคม 2506 พร้อมด้วยกิ่งอำเภออื่นๆ อีก 5 อำเภอคือ

1.อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา
2.อำเภอนาเชือก จังหวัดมหาสารคาม
3.อำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย
4.อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา

5.อำเภอหนองเรือ จังหวัดขอนแก่น

กระทรวงมหาดไทยได้แต่งตั้งให้นาย พยุง ศิริบูรณ์ มาดำรงตำแหน่งเป็นนายอำเภอหนองสองห้องเป็นคนแรก เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ปัจจุบัน นายจารึก เหล่าประเสริฐ เป็นผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอหนองสองห้องคนที่ 28

สภาพทั่วไป

2.1ตำแหน่งที่ตั้ง

อำเภอหนองสองห้องตั้งอยู่ที่ราบสูงโคราช บริเวณพิกัด T.C. 644404 อยู่ทางทิศใต้ของจังหวัดขอนแก่น ห่างจากตัวที่ตั้งของจังหวัด ประมาณ 96 กิโลเมตร

2.2 สภาพพื้นที่

อำเภอหนองสองห้อง มีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 319,743.75 ไร่ หรือประมาณ 514,504 ตารางกิโลเมตร สภาพพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ ที่เนิน ที่ดอนสลับกับทุ่งนา ทางทิศเหนือจะสูงกว่าทางทิศใต้ มีลำห้วยเล็กๆไหลผ่าน ไม่มีภูเขาและแม่น้ำ มีอาณาเขตดังนี้

ทิศเหนือติดกับ อำเภอเปือยน้อย อำเภอบ้านไผ่ และอำเภอโนนศิลา จังหวัดขอนแก่น

ทิศใต้ติดกับ อำเภอประทาย จังหวัดนครราชสีมา อำเเภอพุทไธสงและอำเภอบ้านใหม่ ไชยพจน์ จังหวัดบุรีรัมย์

ทิศตะวันออกติดกับ อำเภอนาโพธิ์ จังหวัดบุรีรัมย์

ทิศตะวันตกติดกับ อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น

3.5 การปกครอง

อำเภอหนองสองห้อง แบ่งการปกครอง เป็น 12 ตำบล 137 หมู่บ้าน จำนวนครัวเรือน 19,191 หลังคาเรือน ประชากรรวมทั้งสิ้น 78,822 คน แบ่งเป็นชาย 39,371 คน หญิง 39,451 คน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

- อำเภอหนองสองห้องมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง แบ่งเป็น

1. เทศบาล 1แห่ง

- เทศบาลตำบลตำบลหนองสองห้อง

2. องค์การบริหารส่วนตำบล 12แห่ง ดังนี้

1. อบต.หนองสองห้อง

2. อบต.หนองไผ่ล้อม

3. อบต.ตะกั่วป่า

4. อบต.ดงเค็ง

5. อบต.หนองเม็ก

6. อบต.โนนธาตุ

7. อบต.หันโจด

8. อบต.ดอนดั่ง

9. อบต.ดอนดู่

10. อบต.คึมชาด

11. อบต.สำโรง

12. อบต.วังหิน