เห็ดฟาง เป็นพืชอาหารชนิดหนึ่งที่ชาวไทยนิยมรับประทานกันมากและทั่วไปเป็นพืชที่มีรสชาติดี แล้วยังมีคุณค่าทางอาหารสูง สามารถนำมาปรุงเป็นอาหารได้หลายชนิด และมีคุณสมบัติทางยารักษาโรคบางอย่างได้ ผู้ที่รับประทานเห็ดฟางเป็นประจำ จะทำให้กรดไขมันในเส้นเลือดไม่สูงหรือต่ำเกินไป คุณค่าทางอาหารของเห็ดฟาง เห็ดจะมีเกลือแร่โปรตีนสูง เมื่อเทียบกับผักชนิดต่าง ๆ
ขั้นตอนการผลิต
๑) การเตรียมโรงเรือน
- สร้างโรงเรือน ใช้ผ้าเขียวคลุมโรงเรือนและคลุมด้วยแสลนทับอีกชั้น
- ด้านในทำชั้นวางเป็นฝั่งละ ๓ แถว แถวละ ๔ ชั้น โดยการใช้ไม้รวกปูพื้นแต่ละชั้น
๒) กระบวนการ/ชั้นตอนในการเพาะเห็ดฟาง
- นำผ้าพลาสติกปูรองพื้น เพื่อใช้สำหรับรองพื้นในการผสมเชื้อเห็ด
- นำกากเปลือกมันสำปะหลัง กากน้ำตาล กากแป้ง ผสมกับปุ๋ยขี้วัว ปุ๋ยหัววัวคันไถ ปุ๋ยยูเรีย วิตามิน สำหรับหมัก อาหารแดง อาหารเหลือง คลุกเคล้าให้เข้ากัน (พักไว้)
- แยกกองหมักออก เป็น ๒ กอง
- รดน้ำบนกองหมัก ที่ ๑ นำปูนขาวโรย แล้วนำฟางคลุมทับ เดิมกากเปลือกมันที่พักไว้ โรยรำอ่อนคลุกเคล้าให้เข้ากัน นำปูนขาวโรย แล้วนำฟางคลุมทับ
- เดิมกากเปลือกมันที่พักไว้ โรยรำอ่อน คลุกเคล้าให้เข้ากัน นำปูนขาวโรย แล้วนำฟางคลุมทับ อีกครั้ง
- รดด้วย EM ที่ผสมน้ำแล้ว คลุมด้วยผ้ายาง และหมักทิ้งไว้ ประมาณ ๑๕ วัน
- นำฟางข้าวปูรองพื้น ในโรงเรือน แต่ละชั้นความหนา ๔ – ๕ นิ้ว
- นำกากเปลือกมันที่หมักไว้ โรยทับบนฟางข้าว ความหนา ๔ – ๕ นิ้ว สังเกตดูหากส่วนผสมที่หมักไว้แห้ง ให้ทำการรดน้ำพอชุ่ม
- ใช้ไอน้ำจากเตาอบไอน้ำ โดยต่อท่อเข้าไปในโรงเรือน รักษาอุณหภูมิที่ ๔๕ องศา นาน ๒๔ ชั่วโมง
- ใช้ไอน้ำจากเตาอบไอน้ำเพื่อฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ อบให้ได้อุณหภูมิ ๗๐ องศา นาน ๖ ชั่วโมง
- พักไว้ ๑ วัน โดยรักษาอุณหภูมิประมาณ ๓๕ องศา
- นำเชื้อเห็ดฟางไปโรยบนชั้นที่เตรียมไว้แล้ว ( ๑ ชั้น / ๒๐ ก้อน ) รดน้ำพอประมาณ
- ปิดโรงเรือนรักษาอุณหภูมิประมาณ ๓๒ – ๓๘ องศา นาน ๓ วัน
- เปิดโรงเรือนระบายอากาศ จะเห็นใยเห็ดขึ้นฟู เดินบนชั้นเพาะเห็ด รักษาอุณหภูมิประมาณ
๓๒ – ๓๘ องศา นาน ๒ วัน
- ระบายอากาศเพิ่ม ฉีดน้ำที่ผสมวิตามินสำหรับตัดใยเพื่อให้เส้นใยยุบตัวลง และเพื่อช่วยลดอุณหภูมิ
ปิดโรงเรือนทิ้งไว้ ๓ วัน รักษาอุณหภูมิ 28-32องศาเซลเซียส
- เห็ดจะเริ่มออกดอก รักษาอุณหภูมิ 28-32องศาเซลเซียสไปเรื่อย ๆ จนเก็บดอกหมด (ในช่วงนี้ให้เริ่มสังเกตอากาศ ถ้าร้อนก็ให้ระบายอากาศออกบ้าง เพราะถ้าร้อนมากเห็ดจะเน่า)
- เมื่อเก็บเห็ดฟางหมดแล้วก็เก็บวัสดุที่ใช้แล้วออก
- ล้างทำความสะอาดโรงเรือนเห็ด โรยปูนขาวเพื่อฆ่าเชื้อ แล้วจึงลงเห็ดฟางรุ่นใหม่
เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต
๑. ควบคุมอุณหภูมิของโรงเรือนเห็ดฟางให้เหมาะสม
๒. วัสดุที่ใช้ในการเพาะเห็ดฟางจะต้องปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับสภาพอากาศ / ฤดูกาลต่าง
๓. โรงเรือนที่เพาะเห็ดฟางจะต้องพักบ้าง และทำความสะอาด ประมาณ ๕ – ๗ วัน
เทคนิคการเพาะเห็ดฟางให้ดอกโต สมบูรณ์ :
๑. ช่วงการเตรียมเชื้อเห็ดฟาง ให้ขยี้เชื้อเห็ดให้เป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยแล้วใส่ในภาชนะ ทุกๆ ๑ กิโลกรัมให้ผสมฮอร์โมนผง(สีขาว) จำนวน ๑ ฝา / ก้อนเชื้อเห็ด ๓ ก้อน คนให้เข้ากัน ก่อนนำก้อนเชื้อเห็ดฟางไปใช้เพาะ จะช่วยให้เชื้อราเห็ดเดินดีแข็งแรง
๒. ในช่วงขั้นตอนที่ทำการเพาะเห็ด หลังจากนำเชื้อเห็ดใส่กับฟางหรือวัสดุเพาะอื่นๆแล้วตามปกติจะต้องใช้น้ำเปล่ารดด้วยให้ชุ่ม ให้ผสมอาหารเสริม (ฮอร์โมนเร่งใย) ๑ ฝา ลงในน้ำเปล่า ๕ ลิตร คนให้เข้ากัน แล้วใช้น้ำดังกล่าวรดแทนการใช้น้ำเปล่าจำนวน ๑ ครั้ง จะเป็นตัวช่วยเสริมความแข็งแรงเชื้อราเห็ด และช่วยให้ดอกเห็ดสมบูรณ์โตเร็ว