วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เป็นต้นกำเนิดของพระเครื่องหนึ่งในเบญจภาคีอันลือลั่นนั้น ตั้งอยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี เป็นพระอารามเก่าแก่ ปรากฏพระปรางค์องค์ประธาน ตั้งโดดเด่นเป็นสง่า พระอารามแห่งนี้ถูกทอดทิ้งรกร้างอยู่เป็นเวลานานประมาณปี พ.ศ. ๒๔๕๖ มีชาวจีนเข้าไปหักร้างถางพงทำสวนผักในบริเวณวัด และทำการขุดองค์ พระปรางค์องค์ประธาน พบแก้วแหวนเงินทองสมัยโบราณจำนวนมาก จนข่าวกรุแตกกระจายไป ลุงเจิม อร่ามเรืองนักขุดพระชื่อดังในสมัยนั้น ได้ดำเนินการขุดต่อ พบพระผงสุพรรณ พระกำแพงศอก พระมเหศวร พระสุพรรณยอดโถ พระสุพรรณหลังผาน ตลอดจนพระเนื้อชินต่างๆ รวมทั้งแผ่นจารึกลานทอง หลายแผ่นซึ่งลุงเจิมได้ทำการหลอมขายจนหมด
ข่าวการลักลอบขุดกรุทราบถึงคณะกรรมการเมือง พระยาสุนทรบุรี (อี้ กรรณสูต) เจ้าเมืองสุพรรณบุรี เห็นว่าปล่อยทิ้งไว้ราษฎรคง จะแห่กันไปสร้างความเสียหาย ต่อสมบัติของชาติ จึงได้เชิญเสด็จพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งทรงสนพระทัยทางโบราณคดี และกำลังค้นหาที่ตั้งของเจดีย์ยุทธหัตถีในเขตเมืองสุพรรณบุรีอยู่ เป็นองค์ประธานเปิดกรุพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุอย่างเป็นทางการใน พ.ศ. ๒๔๕๖
ในการเปิดกรุครั้งนี้ ได้พบพระพิมพ์ต่างๆ เป็นจำนวนมากและได้พบแผ่นจารึกลานทองภาษาขอม ซึ่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงแปลไว้ กล่าวถึงการสถาปนาพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุโดยกษัตริย์กรุงศรีอยุธยา และได้รับการ ปฏิสังขรณ์โดยพระราชโอรสซึ่งมีข้อความคล้ายคลึงกับแผ่นลานทองซึ่งพบที่ ยอดนพศูล องค์พระปรางค์ซึ่งแปลโดย นายฉ่ำ ทองคำวรรณ
จารึกลานทองพบบนยอดนพศูลองค์พระปรางค์ แปลโดยนายฉ่ำ ทองคำวรรณ
...สิทฺธิ รสฺตโย โยชฺ ฌราชปรโมรุ จกฺก
วตฺตีติ นาม วิทิโต อิมเมตฺถ ถูปํ
การาปยํ ฐปยิ มา รชิธาตุยนฺโต
อสฺสาปิ กาลวิกโล อยมาสิถูโปฯ
...ตสฺโส รส สกลภู ตลราชราโช
ราชาธิราชปวโร ปุน การยาโน
ถูปํ ปุราธิกตร อิม มสฺส จนฺโต
คพฺเภ ฐเปติ มุนิโน วรธาตุ เยมาฯ
...ถูเป ปสนฺโน วรราช ราชา
เหมาทิปูชา หิภิปูชิเยต
ปุญฺเญนเมเต น อนาคตฺ เตหํ
พุทฺโธ ภเวยฺ ยน ติ วรงฺกโรติ ฯ
คำแปล
พระราชาผู้ยิ่งใหญ่กว่าพระราชาทั้งหลายในอโยธยา ทรงพระนามว่า จักรพรรดิ โปรดให้สร้างสถูปองค์นี้ไว้ และทรงบรรจุพระบรมธาตุ ของพระพุทธเจ้าไว้ภายใน แต่พระสถูปของพระองค์ชำรุดทรุดโทรมไปตามกาลเวลา พระโอรสของพระองค์ผู้เป็นพระราชาเหนือพระราชา ทั้งหลาย ในพื้นแผ่นดินทั้งมวลและเป็นราชาธิราชผู้ประเสริฐ โปรดให้ปฏิสังขรณ์ให้กลับคืนดี และทรงบรรจุพระวรธาตุของพระพุทธเจ้า ไว้ในพระสถูปนั้น พระองค์ทรงเลื่อมใสในพระสถูปจึงทรงบูชาด้วยเครื่องบูชามีทองเป็นต้นแล้วตั้งความปรารถนาว่า ด้วยบุญกรรมแห่งข้าฯ นั้น ขอให้ข้าฯ พึงเป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตกาลเทอญ
พระผงสุพรรณ กรุวัดพระศรีรัตนมหาธาตุสุพรรณบุรี นับเป็นพระเครื่องเลื่องชื่อ ถูกบรรจุอยู่ในชุดเบญจภาคี แม้จะเป็นเนื้อดินเผา แต่สาเหตุที่เรียกว่า ผงสุพรรณ ก็เนื่องจากการค้นพบจารึกลานทองกล่าวถึงการสร้างจากผงว่านเกสรดอกไม้อันศักดิ์สิทธิ์ จึงได้รับการเรียกขาน กันว่า ผงสุพรรณ เรื่อยมา โดยสามารถจำแนกออกได้เป็น ๓ พิมพ์ ได้แก่
พระผงสุพรรณ พิมพ์หน้าแก่
พระผงสุพรรณ พิมพ์หน้ากลาง
พระผงสุพรรณ พิมพ์หน้าหนุ่ม
ในจารึกลานทองที่ค้นพบกล่าวถึงการสร้างพระผงสุพรรณไว้ความว่า
.....ศุภมัสดุ ๑๒๖๕ สิทธิการิยะ แสดงบอกไว้ให้รู้ว่าฤาษีทั้งสี่ตนพระฤาษีพิมพิลาไลย์เป็นประธานเราจะทำด้วยฤทธิ์ทำด้วยเครื่องประดิษฐ์ มีสุวรรณเป็นต้น คือบรมกษัตริย์ พระยาศรีธรรมโศกราช เป็นผู้มีศรัทธา พระฤาษีทั้งสี่ตนจึงพร้อมกันนำเอาแต่ว่านทั้งหลาย พระฤาษีจึงอัญเชิญเทวดามาช่วยกันทำพิธีเป็นพระพิมพ์ไว้สถานหนึ่งแดง สถานหนึ่งดำ ให้เอาว่านทำเป็นผงก้อน พิมพ์ด้วยลายมือของ มหาเถระปิยะทัสสะสี ศรีสารีบุตร คือเป็นใหญ่เป็นประธานในที่นั้น ได้เอาแร่ต่างๆ มีอานุภาพต่างกัน เสกด้วยมนต์คาถาครบ ๓ เดือน แล้วท่านให้เอาไปประดิษฐ์ไว้ในสถูปแห่งหนึ่งที่เมืองพันทูม ถ้าผู้ใดพบเห็นให้รับเอาไปไว้สักการะบูชาเป็นของวิเศษ แม้จะมีอันตรายประการ ใดก็ดี ให้อาราธนาผูกไว้ที่คอ อาจคุ้มครองภยันตรายได้ทั้งปวง เอาพระลงสรงน้ำมันหอม แล้ว นั่งบริกรรม พุทธคุณ สังฆคุณ ๑๐๘ จบ พาหุง ๑๓ จบ ใส่ขันสัมฤทธิ์นั่งอธิษฐานเอาความปรารถนาเถิด ให้ทาทั้งหน้าและผม คอ หน้าอก ถ้าจะใช้ทางเมตตา ให้มีสง่า เจรจาให้คนทั้งหลาย เชื่อฟังยำเกรง ให้เอาพระไว้ในน้ำมันหอมเสกด้วยคาถานวหรคุณ ๑๓ จบ พาหุง ๑๓ จบ พระพุทธคุณ ๑๓ จบ ให้เอาดอกไม้ธูปเทียนทำพิธีในวันเสาร์น้ำมันหอมเก็บไว้ใช้ได้เสมอ ทาริมฝีปาก หน้าผากและผม ถ้าผู้ใดพบพระตามที่กล่าวมานี้ พระว่านก็ดีพระเกษรก็ดี ทำด้วยแร่สังฆวานรก็ดี อย่าประมาทเลย อานุภาพพระทั้ง ๓ อย่างนี้ดุจกำแพงแก้วกันอันตรายทั้งปวง แล้วให้ว่าคาถา ทเยสันตา จนจบ พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ จนจบ พาหุง ไปจนจบแล้วให้ว่าดังนี้อีก กะเตสิกเก กะระฌังมหาไชยังมังคะ สังนะมะพะทะ แล้วให้ว่า กิริมิติ กุรุมุธุ เกเรเมเถ กระระทะทะ ประสิทธิแล......