"เขาวังคู่บ้าน ขนมหวานเมืองพระ เลิศล้ำศิลปะ แดนธรรมะทะเลงาม"

ดินแดนที่เป็นจังหวัดเพชรบุรีในปัจจุบัน มีหลักฐานว่ามีผู้คนอาศัยอยู่มายาวนานแล้วตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ มีการพบหลักฐานประเภทเครื่องมือเครื่องใช้ประเภทขวานหินขัด เครื่องประดับที่ทำจากหิน ภาชนะดินเผา ในเขตภูเขาทางด้านทิศตะวันตก หรือเขตต้นแม่น้ำเพชรบุรี ตัวอย่าง ได้แก่โบราณวัตถุ ที่พบที่ถ้ำเขากระปุก อำเภอท่ายาง นอกจากนี้ยังมีผู้พบ ขวานหินขัด กำไลเปลือกหอย ภาชนะดินเผา ในถ้ำอยู่ในเขตบ้านกลัดหลวง อำเภอท่ายาง รวมทั้งการพบขวานหินขัดบริเวณใกล้เขากระจิว อำเภอท่ายางและยังพบภาชนะดินเผา ลูกปัดทำจากหินคาร์นีเลียนจำนวนมากบริเวณบ้านดอนขุนห้วย อำเภอชะอำ ซึ่งเป็นเขตภูเขาเชื่อมต่อกับที่ราบสำหรับในแถบที่ราบในเขตลุ่มแม่น้ำเพชรบุรี บริเวณบ้านหนองแฟบ อำเภอท่ายางก็มีการพบโครงกระดูก และโบราณวัตถุ ได้แก่ ภาชนะดินเผา ลูกปัดหินอาเกต ลูกปัดหินคาร์นีเลียน ลูกปัดแก้ว เครื่องมือเหล็ก ที่มีรูปแบบดังที่พบทั่วไปในแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ในแถบภาคกลางของประเทศไทย เป็นหลักฐานชี้ให้เห็นว่ามีการตั้งถิ่นฐานในดินแดนแถบนี้มานานแล้ว